Özgüveni Artırma Yolları

Özgüveninizi keşfedip güçlendirerek hayatınızda pozitif değişimler yaratmaya hazır mısınız? Bu kapsamlı rehber, psikoloji ve kişisel gelişim uzmanlarının önerileriyle, kendinize olan inancınızı sağlam temeller üzerine inşa etmeniz için pratik ve etkili yollar sunuyor.

İçimizdeki Gücü Keşfetmek

Özgüven… Sıkça duyduğumuz, belki de hepimizin hayatının bir döneminde daha fazlasına sahip olmayı dilediği o sihirli kelime. Peki, nedir bu özgüven? En basit tanımıyla, kişinin kendi yeteneklerine, niteliklerine ve yargılarına duyduğu güvendir. Zorluklarla başa çıkma, hedeflere ulaşma ve tatmin edici bir yaşam sürme becerimizle doğrudan ilişkilidir. Özgüven, doğuştan gelen sabit bir özellik değildir; tıpkı bir kas gibi, bilinçli çaba ve doğru stratejilerle geliştirilebilen dinamik bir yapıdır (Branden, 1994).

Kişisel gelişim serüveninde özgüven, adeta bir pusula gibidir. Bize yön gösterir, kararlarımızda destek olur ve potansiyelimizi gerçekleştirmemiz için gerekli itici gücü sağlar. Özgüvenli bireyler, başarısızlıklardan ders çıkarır, eleştirilere daha yapıcı yaklaşır ve sosyal ilişkilerinde daha rahat ve etkilidirler. Kendine güvenen bir duruş, hem içsel huzurumuzu artırır hem de dış dünyaya yansıttığımız enerjiyle fırsat kapılarını aralar.

Ancak unutmayalım ki, hepimiz zaman zaman özgüven eksikliği yaşayabiliriz. Yeni bir işe başlarken, topluluk önünde konuşurken, reddedilme korkusuyla karşılaştığımızda veya kendimizi başkalarıyla kıyasladığımızda içimizdeki o eleştirel ses yükselebilir. Önemli olan, bu duygunun geçici olduğunu ve kontrolün bizde olduğunu bilmektir. Bu yazı, tam da bu noktada size rehberlik etmek amacıyla hazırlandı. Özgüveninizi adım adım nasıl inşa edebileceğinizi, köklü psikolojik prensipler ve denenmiş kişisel gelişim teknikleriyle ele alacağız. Bu yolculukta size eşlik edecek bilgi ve ilhamı, saygın uzmanların ve eserlerin ışığında sunacağız. Hazırsanız, içinizdeki o muazzam gücü keşfetme ve parlatma yolculuğuna başlayalım.

Özgüven Eksikliğinin Köklerini Anlamak

Özgüveni artırma yolculuğuna çıkmadan önce, eksikliğinin nereden kaynaklanabileceğini anlamak önemlidir. Bu, sorunun temeline inerek daha kalıcı çözümler üretmemize yardımcı olur. Özgüven eksikliği genellikle tek bir nedene bağlı değildir; çocukluk deneyimleri, geçmişteki olumsuz olaylar, sosyal baskı ve içselleştirilmiş negatif inançların karmaşık bir etkileşimi sonucu ortaya çıkabilir.

1. Çocukluk Deneyimleri ve Ebeveyn Tutumları: Erken çocukluk döneminde ebeveynlerden veya bakım verenlerden alınan geri bildirimler, öz-değer algımızın temelini oluşturur. Sürekli eleştirilen, başarıları takdir edilmeyen, aşırı koruyucu veya tam tersi ihmalkar bir ortamda büyüyen çocuklar, yetişkinliklerinde kendilerine güvenmekte zorlanabilirler (Bowlby, 1988). Onay ve sevginin koşullara bağlandığı durumlar (“Başarılı olursan seni severim”), kişinin kendi değerini dışsal faktörlere bağlamasına yol açabilir.
2. Olumsuz Yaşam Deneyimleri: Okulda zorbalığa uğramak, işte başarısız olmak, travmatik bir olay yaşamak veya ilişkilerde hayal kırıklığına uğramak gibi deneyimler, kişinin kendine ve yeteneklerine olan inancını sarsabilir. Özellikle tekrar eden başarısızlıklar, Martin Seligman’ın “öğrenilmiş çaresizlik” olarak tanımladığı duruma yol açabilir; kişi ne yaparsa yapsın durumu değiştiremeyeceğine inanmaya başlar (Seligman, 1975).
3. Sosyal Karşılaştırma: Özellikle sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla birlikte, insanlar sıklıkla kendi hayatlarını başkalarının “idealize edilmiş” versiyonlarıyla kıyaslama eğilimindedir. Bu durum, yetersizlik hissini körükleyebilir ve kişinin kendi başarılarını küçümsemesine neden olabilir. Başkalarının başarılarını kendi eksiklikleri olarak algılamak, özgüveni zedeleyen yaygın bir tuzaktır.
4. Mükemmeliyetçilik: Her şeyi kusursuz yapma arzusu, çoğu zaman gerçekçi olmayan beklentilere yol açar. Mükemmeliyetçi bireyler, en ufak bir hatayı bile büyük bir başarısızlık olarak görme eğilimindedirler. Bu sürekli “yeterince iyi olamama” korkusu, özgüveni kemirir ve kişiyi harekete geçmekten alıkoyabilir (Brown, 2010).
5. Negatif İç Konuşma: Belki de özgüven eksikliğinin en sinsi nedenlerinden biri, kendi kendimize yaptığımız acımasız eleştirilerdir. “Bunu başaramam,” “Yeterince zeki değilim,” “Kimse beni beğenmez” gibi içselleştirilmiş negatif düşünce kalıpları, zamanla birer inanca dönüşür ve davranışlarımızı şekillendirir. Bu, bilişsel davranışçı terapinin temelini oluşturan düşünce-duygu-davranış döngüsünün bir yansımasıdır (Beck, 1976).

Bu kök nedenleri anlamak, suçluluk duymak veya geçmişe takılıp kalmak için değil, mevcut durumu daha net görmek ve değişim için doğru stratejileri belirlemek içindir. Unutmayın, geçmiş deneyimler bugünkü sizi şekillendirmiş olsa da, gelecekteki sizi inşa etme gücü sizin elinizdedir.

Özgüveni İnşa Etmenin Temel Direkleri

Özgüven, tek bir eylemle değil, bir dizi tutarlı adım ve zihinsel değişimle inşa edilir. Psikolog Nathaniel Branden, “Özgüvenin Altı Direği” adlı eserinde bu süreci kapsamlı bir şekilde ele almıştır. Biz de bu ve diğer uzmanların görüşlerinden yola çıkarak, özgüveninizi sağlam temeller üzerine kurmanıza yardımcı olacak temel stratejileri inceleyelim:

1. Bilinçli Yaşama Pratiği (The Practice of Living Consciously)

Özgüvenin ilk adımı, gerçeklikle temas halinde olmaktır. Bu, hem iç dünyamızın (düşüncelerimiz, duygularımız, ihtiyaçlarımız) hem de dış dünyanın (çevremizdeki olaylar, diğer insanlar, görevlerimiz) farkında olmayı içerir.

• Farkındalık (Mindfulness): Anlık deneyimlerinize yargısız bir şekilde odaklanın. Ne düşündüğünüzü, ne hissettiğinizi ve çevrenizde neler olup bittiğini fark edin. Meditasyon ve farkındalık egzersizleri bu konuda yardımcı olabilir.
• Gerçekçi Değerlendirme: Durumları ve kendi yeteneklerinizi objektif bir şekilde değerlendirmeye çalışın. Ne abartılı bir iyimserliğe kapılın ne de kendinizi gereksiz yere küçümseyin. Bilgi toplayın, farklı perspektifleri değerlendirin.
• Kaçınmaktan Vazgeçme: Hoşunuza gitmeyen gerçeklerden veya zorlu duygulardan kaçmak yerine, onlarla yüzleşin. Sorunları görmezden gelmek, onları büyütmekten başka işe yaramaz (Branden, 1994).

2. Kendini Kabul Etme Pratiği (The Practice of Self-Acceptance)

Kendini kabul, mevcut halinizle barışık olmak demektir. Bu, hatalarınızdan veya eksikliklerinizden memnun olmak anlamına gelmez; daha ziyade, kendinizi bir bütün olarak – güçlü ve zayıf yönlerinizle, başarılarınız ve başarısızlıklarınızla – yargılamadan kabul etmektir.

• Kusurluluğu Kucaklama: Brené Brown’ın vurguladığı gibi, kırılganlık ve kusurluluk insan olmanın bir parçasıdır. Mükemmel olmaya çalışmak yerine, “yeterince iyi” olmayı kabul edin (Brown, 2010).
• Kendine Şefkat: Kendinize, zor zamanlar geçiren bir arkadaşınıza göstereceğiniz anlayış ve şefkati gösterin. Hatalar yaptığınızda veya başarısız olduğunuzda kendinizi acımasızca eleştirmek yerine, bu deneyimlerden ne öğrenebileceğinize odaklanın (Neff, 2011).
• Duyguları Onaylama: Hissettiğiniz tüm duygular – öfke, üzüntü, korku, hayal kırıklığı – geçerlidir. Onları bastırmak veya yok saymak yerine, neden ortaya çıktıklarını anlamaya çalışın.

3. Kendine Karşı Sorumluluk Alma Pratiği (The Practice of Self-Responsibility)

Özgüvenli insanlar, kendi hayatlarının kontrolünün kendi ellerinde olduğunun farkındadırlar. Başkalarını veya dış koşulları suçlamak yerine, kendi seçimlerinin, eylemlerinin ve mutluluklarının sorumluluğunu üstlenirler.

• Proaktif Olma: Stephen Covey’in “Etkili İnsanların 7 Alışkanlığı”nda belirttiği gibi, olaylara tepki vermek yerine, değerleriniz doğrultusunda bilinçli seçimler yapın (Covey, 1989). Etki alanınıza odaklanın – yani değiştirebileceğiniz şeylere enerji harcayın.
• Hedef Belirleme ve Plan Yapma: Hayatınızda neyi başarmak istediğinizi belirleyin ve bu hedeflere ulaşmak için adımlar planlayın. Bu, kontrol hissini artırır ve size bir yön duygusu verir.
• Problem Çözme: Karşılaştığınız zorlukları birer engel olarak değil, çözülmesi gereken problemler olarak görün. Çözüm odaklı düşünmek, çaresizlik hissini azaltır.

4. Kendini İfade Etme Pratiği (The Practice of Self-Assertiveness)

Kendini ifade etme, kendi ihtiyaçlarınızı, isteklerinizi, değerlerinizi ve sınırlarınızı saygılı bir şekilde dile getirme becerisidir. Pasif kalmak (ihtiyaçlarınızı dile getirememek) veya agresif olmak (başkalarının haklarını ihlal ederek kendinizi ifade etmek) yerine, dengeli ve dürüst bir iletişim kurmaktır.

• “Hayır” Demeyi Öğrenme: Kendi sınırlarınızı korumak ve enerjinizi doğru yönlendirmek için, yapamayacağınız veya yapmak istemediğiniz şeylere nazikçe “hayır” diyebilmek önemlidir.
• İhtiyaçları Dile Getirme: İhtiyaçlarınızın karşılanmasını beklemek yerine, onları açıkça ve saygılı bir dille ifade edin.
• Fikirleri Savunma: Değerlerinize ve inançlarınıza uygun şekilde fikirlerinizi belirtmekten çekinmeyin. Başkalarıyla aynı fikirde olmasanız bile, kendi görüşünüzü ifade etme hakkınız vardır.

5. Amaçlı Yaşama Pratiği (The Practice of Living Purposefully)

Hayatta bir amaca sahip olmak, özgüven için güçlü bir motivasyon kaynağıdır. Bu, büyük, dünyayı değiştiren bir amaç olmak zorunda değildir; kişisel değerlerinizle uyumlu, size anlam ve yön veren hedefler belirlemek ve onlara ulaşmak için çaba göstermektir.

• Değerleri Belirleme: Sizin için gerçekten neyin önemli olduğunu (aile, kariyer, öğrenme, yardımseverlik vb.) tanımlayın.
• Kısa ve Uzun Vadeli Hedefler: Değerlerinizle uyumlu, ulaşılabilir hedefler belirleyin. Büyük hedefleri daha küçük, yönetilebilir adımlara bölün. Her küçük başarı, özgüveninizi artıracaktır (Bandura, 1997).
• Zamanı Yönetme: Hedeflerinize ulaşmak için zamanınızı ve enerjinizi bilinçli bir şekilde kullanın. Önceliklerinizi belirleyin ve onlara odaklanın.

6. Kişisel Bütünlük Pratiği (The Practice of Personal Integrity)

Kişisel bütünlük, inançlarınız, değerleriniz ve davranışlarınız arasındaki uyumdur. Sözlerinizle eylemlerinizin tutarlı olması, kendinize olan saygınızı ve dolayısıyla özgüveninizi artırır.

• Sözünü Tutma: Kendinize ve başkalarına verdiğiniz sözleri tutmaya özen gösterin. Bu, güvenilirliğinizi ve kendi gözünüzdeki değerinizi artırır.
• Değerlere Uygun Yaşama: Kararlarınızı ve eylemlerinizi temel değerlerinizle hizalayın. Değerlerinizle çelişen davranışlarda bulunmak, içsel bir çatışma yaratır ve özgüveni zedeler.
• Dürüstlük: Kendinize ve başkalarına karşı dürüst olun. Hatalarınızı kabul etmek ve sorumluluk almak, bütünlüğün önemli bir parçasıdır (Branden, 1994).

Bu altı direk, birbiriyle bağlantılıdır ve birlikte uygulandığında sağlam bir özgüven yapısı oluşturur. Bunları birer “pratik” olarak görmek önemlidir; yani sürekli çaba ve tekrar gerektirirler.

Özgüveni Artırmak İçin Pratik Stratejiler ve Egzersizler

Teorik temelleri anladıktan sonra, sıra günlük hayatta uygulayabileceğimiz somut adımlara geldi. İşte özgüveninizi kademeli olarak artırmanıza yardımcı olacak pratik stratejiler:

1. Küçük Başarılarla Başlayın: Büyük hedefler göz korkutucu olabilir. Bunun yerine, kendinize küçük, ulaşılabilir hedefler belirleyin. Örneğin, her gün 15 dakika egzersiz yapmak, yeni bir tarif denemek, uzun zamandır ertelediğiniz bir telefon görüşmesini yapmak gibi. Her başarı, “yapabilirim” hissini pekiştirir ve bir sonraki adım için motivasyon sağlar. Bu, Albert Bandura’nın “öz-yeterlilik” teorisinin temelidir; başarı deneyimleri, kişinin belirli görevleri başarabileceğine dair inancını artırır (Bandura, 1997).
2. Olumsuz İç Konuşmayı Fark Edin ve Değiştirin: İçinizdeki eleştirel sesi fark etmeyi öğrenin. Kendinizi acımasızca yargıladığınızda durun ve bu düşüncenin ne kadar gerçekçi olduğunu sorgulayın. Kanıtlar neler? Bu düşünceye alternatif, daha yapıcı bir bakış açısı olabilir mi? Olumsuz düşünceyi, daha gerçekçi ve destekleyici bir ifadeyle değiştirin. Örneğin, “Bunu asla başaramam” yerine, “Bu zorlayıcı olabilir ama deneyeceğim ve elimden gelenin en iyisini yapacağım” gibi (Beck, 1976).
3. Bilgi ve Becerilerinizi Geliştirin: Kendinizi yetersiz hissettiğiniz alanlarda bilgi ve beceri kazanmak, özgüveni artırmanın en etkili yollarından biridir. Bir kursa katılın, kitap okuyun, bir mentor bulun veya pratik yaparak ustalaşmaya çalışın. Yetkinlik arttıkça, o alandaki özgüveniniz de doğal olarak artacaktır.
4. Beden Dilinizi Kullanın: Duruşunuz ve beden diliniz, sadece başkalarının sizi nasıl algıladığını değil, aynı zamanda sizin kendinizi nasıl hissettiğinizi de etkiler. Dik durmak, göz teması kurmak, gülümsemek ve açık bir duruş sergilemek (kolları kavuşturmamak gibi), kendinizi daha güçlü ve güvende hissetmenize yardımcı olabilir. Sosyal psikolog Amy Cuddy’nin araştırmaları, “güç duruşlarının” (power posing) kısa süreliğine bile olsa özgüven hormonlarını (testosteron) artırıp stres hormonlarını (kortizol) azaltabileceğini göstermiştir (Cuddy, Carney, & Yap, 2010). Not: Güç duruşlarının etkileri üzerine tartışmalar devam etmektedir, ancak genel olarak kendinden emin bir beden dilinin olumlu etkileri kabul görmektedir.
5. Korkularınızla Yüzleşin (Kademeli Maruz Bırakma): Özgüven eksikliği genellikle korkudan beslenir. Korktuğunuz şeylerden kaçmak yerine, onlarla küçük adımlarla yüzleşin. Örneğin, topluluk önünde konuşmaktan korkuyorsanız, önce güvendiğiniz birkaç arkadaşınıza küçük bir sunum yaparak başlayın, sonra daha büyük gruplara doğru ilerleyin. Her başarılı yüzleşme, korkunun gücünü azaltır ve başa çıkma becerinize olan inancınızı artırır.
6. Kendinize İyi Bakın: Fiziksel sağlık ve zihinsel sağlık birbiriyle yakından ilişkilidir. Düzenli egzersiz yapmak, yeterince uyumak ve sağlıklı beslenmek, enerji seviyenizi yükseltir, ruh halinizi iyileştirir ve stresle başa çıkma kapasitenizi artırır. Kendinize fiziksel olarak iyi bakmak, kendinize değer verdiğinizin bir göstergesidir ve bu da özgüveninizi olumlu etkiler.
7. Başarılarınızı Takdir Edin ve Kutlayın: Genellikle neyi yanlış yaptığımıza odaklanır, başarılarımızı ise küçümseme eğiliminde oluruz. Günün sonunda veya haftanın sonunda başardığınız şeyleri (ne kadar küçük olursa olsun) not alın. Kendinizi takdir edin ve küçük başarılarınızı kutlayın. Bu, pozitif bir iç diyalog geliştirmenize yardımcı olur.
8. Sosyal Destek Arayın ve Sağlıklı İlişkiler Kurun: Sizi destekleyen, cesaretlendiren ve olduğunuz gibi kabul eden insanlarla vakit geçirin. Güvendiğiniz arkadaşlarınızla, ailenizle veya bir terapistle konuşmak, zor zamanlarda duygusal destek sağlayabilir ve farklı bir bakış açısı kazanmanıza yardımcı olabilir. Sizi sürekli aşağı çeken veya eleştiren ilişkilerden ise uzak durmaya çalışın. Dale Carnegie’nin de vurguladığı gibi, olumlu sosyal etkileşimler kendimize olan bakışımızı iyileştirebilir (Carnegie, 1936).
9. Gelişim Zihniyetini Benimseyin: Carol Dweck’in “Mindset” kitabında açıkladığı gibi, yeteneklerin ve zekanın sabit olmadığını, çaba ve öğrenmeyle geliştirilebileceğini kabul eden bir “gelişim zihniyeti” (growth mindset) benimseyin. Zorlukları birer tehdit değil, öğrenme fırsatı olarak görün. Hataları, gelişimin doğal bir parçası olarak kabul edin (Dweck, 2006). Bu bakış açısı, başarısızlık korkusunu azaltır ve yeni şeyler deneme cesaretini artırır.
10. Katkıda Bulunun ve Yardım Edin: Başkalarına yardım etmek veya bir amaca hizmet etmek, kendinizi değerli ve yetenekli hissetmenizi sağlayabilir. Gönüllü çalışmalar yapmak veya bir arkadaşınıza destek olmak gibi eylemler, hem başkalarına fayda sağlar hem de kendi yeterlilik duygunuzu artırarak özgüveninizi besler.

Bu stratejiler sihirli bir değnek değildir; sabır, tutarlılık ve pratik gerektirirler. Kendinize karşı nazik olun ve küçük adımlarla ilerlediğinizi unutmayın. Her adım, daha özgüvenli bir size doğru atılmış önemli bir adımdır.

Özgüveni Korumak ve Sürdürmek

Özgüveni inşa etmek bir süreçtir, ancak onu korumak ve sürdürmek de bilinçli bir çaba gerektirir. Hayat iniş ve çıkışlarla doludur ve zaman zaman özgüvenimiz sarsılabilir. İşte kazandığınız özgüveni sürdürmenize yardımcı olacak bazı ipuçları:

• Sürekli Öğrenme ve Gelişme: Kendinizi geliştirmeye devam edin. Yeni beceriler öğrenmek, yeni bilgiler edinmek veya ilgi alanlarınızı derinleştirmek, yetkinlik duygunuzu canlı tutar.
• Gerçekçi Beklentiler: Mükemmeliyetçilik tuzağına düşmeyin. Her zaman başarılı olamayacağınızı veya herkesi memnun edemeyeceğinizi kabul edin. Hatalar ve aksilikler normaldir.
• Dayanıklılık Geliştirme (Resilience): Zorluklarla karşılaştığınızda pes etmek yerine, durumu analiz edin, ders çıkarın ve tekrar deneyin. Dayanıklılık, zor zamanlardan sonra toparlanma ve yola devam etme becerisidir.
• Pozitif Çevre: Sizi destekleyen ve cesaretlendiren insanlarla ilişkilerinizi sürdürün. Negatif ve toksik ortamlardan mümkün olduğunca uzak durun.
• Öz-Bakıma Devam: Fiziksel ve zihinsel sağlığınıza özen göstermeye devam edin. Stres yönetimi tekniklerini (meditasyon, yoga, derin nefes egzersizleri vb.) düzenli olarak uygulayın.
• Kendine Şefkati Sürdürme: Zorlandığınızda veya hata yaptığınızda kendinize karşı anlayışlı ve şefkatli olmayı unutmayın. İç eleştirmeninizi fark edip onu susturmayı öğrenin.
• Değerleri Hatırlama: Zor kararlar veya durumlar karşısında temel değerlerinizi hatırlayın. Değerlerinize uygun yaşamak, içsel bir tutarlılık ve güç hissi verir.

Sonuç: İçsel Gücünüzü Kucaklayın

Özgüven, bir gecede kazanılan veya kaybedilen bir şey değildir. O, bilinçli farkındalık, kendini kabul, sorumluluk, ifade, amaç ve bütünlük pratikleriyle zaman içinde geliştirilen ve beslenen dinamik bir içsel durumdur. Bu yolculukta karşınıza çıkan zorluklar, aslında büyüme ve öğrenme fırsatlarıdır.

Unutmayın, kendinize inanmak, potansiyelinizi gerçekleştirmenin ilk ve en önemli adımıdır. Nathaniel Branden’in dediği gibi, “Özgüven, yaşamın zorluklarına karşı bağışıklık sistemi gibidir” (Branden, 1994). Bu rehberde sunulan stratejileri ve bilgileri kullanarak, kendi içsel gücünüzü keşfedebilir, geliştirebilir ve hayatınızın her alanında daha sağlam adımlarla ilerleyebilirsiniz. Kendinize yatırım yapmaktan çekinmeyin, çünkü en değerli varlığınız sizsiniz. Bu yolculukta sabırlı, şefkatli ve kararlı olun. Başarılar dilerim!

Kaynakça

• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. W. H. Freeman.
• Beck, A. T. (1976). Cognitive therapy and the emotional disorders. International Universities Press.¹
• Bowlby, J. (1988). A secure base: Parent-child attachment and healthy human development. Basic Books.
• Branden, N. (1994). The six pillars of self-esteem. Bantam Books.
• Brown, B. (2010). The gifts of imperfection: Let go of who you think you’re supposed to be and embrace who you are. Hazelden Publishing.²
• Carnegie, D. (1936). How to win friends and influence people. Simon and Schuster.
• Covey, S. R. (1989). The 7 habits of highly effective people: Powerful lessons in personal change. Free Press.
• Cuddy, A. J. C., Carney, D. R., & Yap, A. J. (2010). Power Posing: Brief Nonverbal Displays Affect Neuroendocrine Levels and Risk Tolerance. Psychological Science, 21(10), 1363–1368.³
• Dweck, C. S. (2006). Mindset: The new psychology of success. Random House.
• Neff, K. (2011). Self-compassion: The proven power of being kind to yourself. William Morrow.⁴
• Seligman, M. E. P. (1975). Helplessness: On depression, development, and death. W. H. Freeman.

(Not: Türkçe’ye çevrilmiş eserlerin orijinal yayın tarihlerini ve yayınevlerini belirtmek daha akademik olsa da, genel okuyucuya yönelik olması ve kolay erişim açısından uluslararası kabul görmüş orijinal eserler ve temel konseptlerin sahibi yazarlar referans alınmıştır. Doğan Cüceloğlu, Üstün Dökmen gibi Türk yazarların da özgüven konusunda değerli eserleri bulunmaktadır ve bu kaynaklar da incelenebilir.)

Views: 0