Bayram Namazı Nasıl Kılınır?

Bayram namazı, ümmetin birlikteliğini ve sevinci yansıtan özel bir ibadettir. Her müminin coşkuyla beklediği bu namaz, bayram sabahlarında topluca eda edilir. Peki, bayram namazının önemi, faziletleri ve kılınış şekli nasıldır?

Bayram Namazı Nedir

Bayram namazı, İslam’da Ramazan ve Kurban Bayramı sabahlarında kılınan, müminleri ortak bir coşku ve sevinç duygusunda birleştiren iki rekatlık bir namazdır. Bu namaz, bayramların manevi atmosferini pekiştirir ve Müslümanların Allah’a şükürlerini cemaatle birlikte ifade etmelerine vesile olur.

Bayram Namazının Hükmü Ve Önemi

İslam âlimleri, bayram namazının hükmünde farklı görüşler beyan etmiştir. Hanefi mezhebinde vacip kabul edilirken, Şâfiî ve Mâlikî mezheplerinde ise sünnet-i müekkede sayılmıştır. Önemli olan, Peygamber Efendimizin (sallallahu aleyhi ve sellem) bu namazı daima kılmış olması ve ashabının da bu ibadeti düzenli olarak yerine getirmesidir. Bayram günleri, sevinç ve birlik günleridir; bayram namazı da işte bu sevinci toplu hâlde yaşamanın en güzel yollarından biridir.

Bayram Namazının Vakti

Bayram namazı, güneş doğduktan yaklaşık 45 dakika veya bir mızrak boyu yükseldikten sonra kılınmaya başlanır. Ramazan Bayramı’nda biraz geciktirerek, Kurban Bayramı’nda ise daha erken kılınması müstehaptır. Çünkü Ramazan Bayramı’nda fidye veya fitrelerin bayram namazından önce verilmesi tavsiye edilmiş, Kurban Bayramı’nda ise kurban kesileceği için erken kılmak uygun görülmüştür.

Bayram Namazına Hazırlık

Bayram namazı öncesi yapılması tavsiye edilen bazı hazırlıklar, kişinin manevi coşkusunu artırır ve bayram neşesini pekiştirir. Bunlar arasında:

• Gusül (bayram sabahı yıkanmak) • Misvak veya diş temizliği • Güzel ve temiz elbiseler giyme • Ramazan Bayramı’nda hurma veya tatlı bir şey yiyerek mescide gitme • Kurban Bayramı’nda eğer kurban kesecekse kişinin bir şey yemeden namaza gitmesi

Nitekim Ebû Dâvûd ve Tirmizî’de bildirildiği üzere, Peygamber Efendimizin bayram sabahlarında en güzel elbiselerini giydiği ve mutlaka gusül aldığı rivayet edilmiştir. İslam âlimleri de bu rivayetleri delil göstererek bayram sabahı güzel kokular sürünmenin ve temiz elbiseler giymenin bir sünnet olduğunu ifade ederler.

Bayram Tekbirleri

Bayram namazından önce ve namaz sonrası getirilen tekbirler, bayram günlerinin manevi sevincini paylaşmanın önemli bir sembolüdür. Tekbirlerin şekli konusunda ufak farklılıklar bulunsa da genellikle şu şekilde getirilir:

Allahu ekber Allahu ekber Lâ ilâhe illallâhu vallâhu ekber Allahu ekber ve lillâhi’l-hamd

Transliterasyon: Allahu ekber Allahu ekber Lâ ilâhe illallâhu vallâhu ekber Allahu ekber ve lillâhi’l-hamd

Anlamı: Allah en büyüktür. Allah en büyüktür. O’ndan başka ilah yoktur, O yine en büyüktür. Hamd sadece Allah’a mahsustur.

Tekbirler, genellikle bayram gecesi itibarıyla başlamalı ve bayram namazı kılınana kadar devam etmelidir. Hanefî mezhebinde Ramazan Bayramı’nda namazdan sonraki tekbirler vacip kabul edilmemiştir, ancak Kurban Bayramı’nda arefe sabahından bayramın dördüncü günü ikindi namazına kadar farz namazların ardından tekbir getirmek vacip sayılır.

Bayram Namazının Kılınışı

Bayram namazı toplam iki rekattır. Cemaatle kılınan bu namazda imam önde olur, cemaat saf tutar ve kâmet getirilmeden başlar. Adım adım kılınışı şöyledir:

1. Niyet: “Niyet ettim Allah rızası için bayram namazını kılmaya, uydum hazır olan imama.”
2. İftitah Tekbiri: Namaza başlarken eller yukarı kaldırılır ve “Allahu ekber” denilir.
3. İlk Rekâtta Ek Tekbirler: Hanefi mezhebine göre, iftitah tekbirinden sonra eller yanlara salınır, sonra üç defa “Allahu ekber” diyerek eller yeniden kaldırılır ve her defasında yanlara bırakılır. Dördüncü “Allahu ekber”de ise eller bağlanır. Bu, diğer mezheplerde farklı şekillerde olabilir; Şâfiî mezhebinde yedi, Mâlikî mezhebinde altı tekbir getirildiği kaynaklarda yer alır.
4. Fâtiha ve Zamm-ı Sure: Eller bağlandıktan sonra imam, gizli bir şekilde “Bismillâhirrahmânirrahîm” diyerek Fâtiha’yı ve ardından Kur’an’dan kısa bir sure veya âyet okur. Cemaat susar ve dinler.
5. Rükû ve Secdeler: Rükû ve secdeler normal namazdaki gibi yapılır.

İkinci Rekâtta Ek Tekbirler

1. Ayağa Kalkış: Birinci rekât tamamlanıp ikinci rekâta kalkılınca imam önce Besmele çekerek Fâtiha’yı, sonra zamm-ı sureyi okur.
2. Ek Tekbirler: İkinci rekâtın sonunda rükûya gitmeden önce yine Hanefî uygulamasında üç defa “Allahu ekber” diyerek eller kaldırılır ve her defasında yanlara bırakılır. Dördüncü “Allahu ekber”de rükûya eğilinir.
3. Secdeler ve Selâm: Normal namazdaki rükû ve secdelerin ardından oturulur, tahiyyat, salli-bârik ve dua okunur. Sonra iki tarafa selâm verilir.

Namaz Sonrası Hutbe

Bayram namazının ardından imam, cemaatle birlikte hutbeye geçer. Hutbe bayramların fazileti, yapılması gereken ibadetler, sadaka ve yardımlaşma gibi konuları içerir. Ramazan Bayramı’nda fitre veya fidye, Kurban Bayramı’nda ise kurban kesimiyle ilgili hatırlatmalar yapılır. Hutbe bitince toplu dua edilir ve cemaat dağılır.

Bayram Namazında Okunabilecek Kısa Dualar

Bayram sabahı yola çıkarken, namaz öncesi veya sonrası dua etmek menduptur. Mesela bir duada şu ayeti ve hadisi hatırlayabiliriz:

Ayet

اِنَّا اَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ

Okunuşu

İnnâ a’taynâke’l-kevser

Anlamı: Doğrusu, biz sana Kevser’i verdik. (Kevser Suresi, 1)

Hadis

Arapça:

«مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ»

Okunuş:

Men sâme ramadâne îmânen ve ihtisâben ğufire lehu mâ tekaddeme min zenbih.

Anlamı: “Kim Ramazan orucunu imanla ve sevabını yalnızca Allah’tan umarak tutarsa geçmiş günahları bağışlanır.” (Buhârî, Savm, 6)

Bayram Günlerinin Faziletleri

Bayram, sadece bedensel coşkunun değil, aynı zamanda ruhsal yenilenmenin de yoğun yaşandığı bir zaman dilimidir. Müslümanlar, bayram sabahlarında ibadet için bir araya geldiğinde sevgi, kardeşlik ve birlik ruhu güçlenir. Akraba ziyaretleri ve yoksullara yardım gibi davranışlar da bayramın bereketini artırır.

Özellikle Kurban Bayramı’nda, kurban kesmek Peygamber Efendimizin (sallallahu aleyhi ve sellem) sünneti olup, Hz. İbrahim (aleyhisselam) ile Hz. İsmail (aleyhisselam) kıssasında sembolleşen teslimiyetin bir hatırası olarak görülür. Ramazan Bayramı’nda ise oruç tutmanın verdiği manevi terbiye ve sevapların ardından gelen sevinç öne çıkar.

Bayram Günü Yapılması Tavsiye Edilen Diğer İbadetler

• Sadaka ve Yardım: Bayram sevincini yaşarken, ihtiyaç sahiplerini unutmamak gerekir. Özellikle Ramazan Bayramı’nda fitre vermek, Kurban Bayramı’nda da kurban hissesi dağıtmak önemlidir.

• Ziyaretler: Akraba, komşu ve dost ziyaretleri, kalpleri birbirine ısındırır. Bayramın bereketini paylaşıp dargınlıkları gidermek ve sevgi bağlarını pekiştirmek esas olmalıdır.

• Nafile İbadetler: Bayram namazına ek olarak, isteyen nafile namazlar kılabilir veya Kur’an okuyarak, zikir ve dua ile meşgul olabilir.

• Bayramlaşma: Mescitte veya evlerde müminlerin birbirine sarılması, helallik dilemesi ve dua etmesi, Peygamber Efendimizin ümmetinde sevgi ve kardeşlik duygularını artırır.

Sık Yapılan Yanlışlar

1. Bayram Namazını İhmal Etmek: Günümüzde bazı kimseler bayram namazını tatil olarak görüp uykudan geç kalkarak ya da önemsemeyerek kaçırabilmektedir. Bu durum, Peygamber Efendimizin (sallallahu aleyhi ve sellem) uygulamasına aykırıdır.
2. Tekbirleri Unutmak: Bayram sabahı ve bayramın ilk günleri tekbir getirmek, özellikle Kurban Bayramı’nda vaciptir. Bu ibadet, büyük bir şükrü ifade eder.
3. Hutbeyi Dinlememek: Bayram namazından sonra hutbe sünnettir ve önemli hatırlatmalar içerir. Hemen namaz sonrası camiyi terk etmek, hutbeden mahrum kalmaya yol açar.

Bayram Namazında Kadınların Katılımı

Kadınların da bayram namazına katılması Peygamber Efendimizin döneminde teşvik edilmiştir. Hadis kaynaklarında (Buhârî, İdeyn, 20; Müslim, Îdeyn, 12) bayram namazı için kadınların ve hatta genç kızların da mescide gelmelerine dair uygulamalar olduğu yer alır. Ancak âdet hâlindeki kadınlar namaz safına katılmasa da hutbeyi dinlemek için mescidin dışında bekleyebilir. Bu katılım, bayramın manevi coşkusunu toplumun tüm kesimlerine yaydığı gibi, birlik ve beraberlik duygusunu da pekiştirir.

Son Söz

Bayram namazı, iman kardeşliğini canlı tutan, gönülleri aynı heyecanla dolduran mübarek bir ibadettir. Bu namazın özünde; sevinç, şükran ve paylaşma duyguları gizlidir. Maddi ve manevi temizlenmişlikle Allah’ın huzuruna çıkan müminler, omuz omuza saf tuttuğunda, birbirlerinin dertleriyle hemhal olup mutluluklarını birlikte büyütür. Bayram sabahlarının ruhani atmosferini idrak edebilmek, ibadet neşesini yaşarken sevincimizi fakirlerle, akrabalarımızla ve komşularımızla paylaşmak, İslam’ın en güzel hasletlerinden biridir.

Kaynakça

• Buhârî, Sahîh-i Buhârî • Müslim, Sahîh-i Müslim • Ebû Dâvûd, Sünen • Tirmizî, Sünen • Mâlik, Muvatta • İbn Mâce, Sünen • Abdurrahman el-Cezîrî, el-Fıkh ale’l-Mezâhibi’l-Erbaa • Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük İslâm İlmihali

Views: 10